ارتباطات: پلی بین قلب ها

تا حالا به افرادی برخورد کرده اید که شخصیتشان مثل یک آهنربا شما را به خود جذب کرده باشد؟ مهارت ارتباط موثر یعنی استفاده از یک سری تکنیک ها جهت اثر گذاشتن و نفوذ کردن در طرف مقابل. با ارتباط موثر، شخص مقابل تمایل بیشتری برای همراهی با ما خواهد داشت.

ارتباطات چیست؟

ارتباطات، فرآیندی پیچیده و چند وجهی است که در تمام جنبه‌های زندگی انسان نقش اساسی ایفا می‌کند. از ساده‌ ترین تعاملات روزمره گرفته تا پیچیده‌ترین روابط اجتماعی، همگی بر پایه ارتباطات شکل می‌گیرند. در این مقاله، به بررسی مفهوم ارتباطات، عناصر اصلی آن، انواع ارتباطات، موانع و چالش‌های موجود در مسیر ارتباط مؤثر و راه‌های بهبود آن می‌پردازیم.

تعریف ارتباطات

ارتباطات را می‌توان به عنوان فرآیند انتقال و تبادل اطلاعات، ایده‌ها، احساسات و تجربیات بین افراد یا گروه‌ها تعریف کرد. این فرآیند می‌تواند به صورت کلامی (صحبت کردن، نوشتن) یا غیرکلامی (حرکات بدن، حالات چهره، زبان اشاره) انجام شود. هدف از ارتباطات، ایجاد درک مشترک و تسهیل تعامل بین افراد است.

در ارتباط موثر یاد می گیریم که چه چیزهایی به انسان ها حس خوب می دهد و از آنها استفاده می کنیم. با ارتباط موثر سعی می کنیم در هر شرایطی در افراد نفوذ کنیم و فکر، احساس، رفتار و واکنش شان را به دلخواه شکل دهیم و آنها را با خود موافق و هم عقیده سازیم.

من به عنوان مدرس مهارت های ارتباطی، سال هاست که به موضوع ارتباطات علاقه‌ مند شده‌ ام و هر چقدر در این‌ باره مطالعه کرده ام، متوجه شده ام که این موضوعات در زندگی ما کاربردی و ضروری هستند. ای‌ کاش این‌ها را در مدرسه یاد گرفته بودیم. حس کردم در سیستم آموزشی ما این خلأ وجود دارد. بنابراین تصمیم گرفتم راجع به این موضوع دانش خودم را زیاد کنم و با بقیه به اشتراک بگذارم.

عناصر اصلی ارتباطات

هر فرآیند ارتباطی از عناصر زیر تشکیل شده است:

• فرستنده: فرد یا گروهی که پیام را ارسال می‌کند.
• گیرنده: فرد یا گروهی که پیام را دریافت می‌کند.
• پیام: اطلاعات، ایده‌ها، احساسات یا تجربیاتی که فرستنده قصد انتقال آن را دارد.
• کانال: وسیله‌ای که پیام از طریق آن ارسال می‌شود (مانند صحبت کردن، نوشتن، ایمیل، رسانه‌های اجتماعی).
• بازخورد: پاسخی که گیرنده به پیام فرستنده می‌دهد.

انواع ارتباطات

ارتباطات را می‌توان بر اساس معیارهای مختلفی دسته‌بندی کرد. برخی از رایج‌ترین انواع ارتباطات عبارتند از:

• ارتباطات کلامی: استفاده از زبان برای انتقال پیام (مانند صحبت کردن، نوشتن).
• ارتباطات غیرکلامی: استفاده از حرکات بدن، حالات چهره، زبان اشاره و سایر نشانه‌های غیرزبانی برای انتقال پیام.
• ارتباطات فردی: ارتباط بین دو نفر.
• ارتباطات گروهی: ارتباط بین چند نفر در یک گروه.
• ارتباطات سازمانی: ارتباط درون یک سازمان یا شرکت.
• ارتباطات رسانه‌ای: ارتباط از طریق رسانه‌های جمعی مانند تلویزیون، رادیو، روزنامه و اینترنت.

موانع ارتباط مؤثر

در مسیر ارتباط مؤثر، موانع و چالش‌های مختلفی وجود دارد که می‌تواند منجر به سوءتفاهم و اختلال در ارتباط شود. برخی از این موانع عبارتند از:

• موانع زبانی: تفاوت در زبان، لهجه یا اصطلاحات مورد استفاده.
• موانع فرهنگی: تفاوت در ارزش‌ها، باورها و آداب و رسوم.
• موانع روانشناختی: استرس، اضطراب، تعصبات و پیش‌داوری‌ها.
• موانع فیزیکی: نویز، صداهای مزاحم، فاصله زیاد.

ناتوانی در ایجاد ارتباط موثر مشکلات زیر را در بر دارد:

• استرس
• ناکامی
• خشم
• تنفر
• سوء تفاهم و نا امیدی
• از دست دادن کار
• عدم ایجاد تفاهم
• احساس بی علاقگی نسبت به محیط کار
• بی خوابی
• فروکش کردن شور و اشتیاق
• عدم کارایی و در نتیجه ایجاد خطا
• کاهش در قدرت تولید
• کاهش اعتماد به نفس و عزت نفس
• ناکامی و خصومت
• پرسنل افسرده و غمگین
• روحیه ضعیف
• کاهش خلاقیت
• تضعیف روحیه کار گروهی
• تغییر دادن مکرر پرسنل
• عدم حضور در محل کار
• شکست کاری
• از دست دادن فرصت
• از دست دادن احترام
• از دست دادن پول
• از دست دادن اعتماد
• از دست دادن اعتبار
• از دست دادن ارتباط
• از دست دادن اطمینان
• از دست دادن مشتریان

طبیعی است که ما قطعاً نه می خواهیم و نه می توانیم که عواقب چنین نتایجی را تحمل کنیم.

بنابراین کیفیت زندگی هر کس بستگی به کیفیت ارتباطات او با دیگران دارد. برای مثال همه ما در محیط کار فرصت های یکسانی داریم اما فقط کسانی مسیر پیشرفت و ترقی را به سرعت می پیمایند و احترام، اعتبار، مقام و ثروت برای خود کسب می کنند که قدرت بیان داشته باشند، خود را به درستی مطرح کنند و در شرایط مختلف و با افراد مختلف، ارتباط موثر برقرار کنند. وقتی برقراری ارتباط، موثر باشد، نتایج سودمند آن بلافاصله قابل مشاهده خواهد بود.

راه‌های بهبود ارتباطات

برای بهبود کیفیت ارتباطات و غلبه بر موانع موجود، می‌توان از راهکارهای مختلفی استفاده کرد. برخی از این راهکارها عبارتند از:

• گوش دادن فعال: توجه کامل به صحبت‌های طرف مقابل و تلاش برای درک دیدگاه او.
• بیان واضح و مؤثر: استفاده از زبان ساده و قابل فهم، بیان صریح و روشن منظور.
• همدلی: تلاش برای درک احساسات و دیدگاه‌های طرف مقابل.
• بازخورد: ارائه بازخورد سازنده به طرف مقابل.
• استفاده از رسانه‌های مناسب: انتخاب رسانه مناسب برای انتقال پیام.

ارتباطات، مجموعه ای از مهارت هاست. اما مهمترین آنها درک نقطه نظرهای طرف مقابل و تفهیم نقطه نظرهای خودمان است. برای این که به درستی دیگران را درک کنیم، به مهارت دیگری نیاز داریم و آن مهارت دقیق گوش کردن است. خیلی از سوء تفاهم ها و اختلافات در محیط کار و خانه ناشی از خوب گوش نکردن است، چرا که سرسری شنیدن موجب می شود که بیش از نیمی از پیام، نشنیده، از دست برود.

زبان، تنها وسیله ارتباطی نیست و حتی کامل ترین آن هم نیست، چرا که پیام های انسانی، به خصوص آنهایی که از احساسات و هیجانات و عواطف مایه می گیرند، چنان پیچیده اند که هیچ کلامی گویای آن نیست. به همین دلیل گاه یک نگاه، لحن صدا یا یک حرکت، حاوی پیامی است که از نهفته ترین درونیات فرد سرچشمه می گیرد و معنای ارتباط را مشخص می کند.

نتیجه‌گیری

ارتباطات، نقش حیاتی در زندگی انسان ایفا می‌کند و بهبود آن می‌تواند به بهبود کیفیت زندگی، افزایش بهره‌وری و موفقیت در زمینه‌های مختلف کمک کند. با شناخت موانع ارتباطی و استفاده از راهکارهای مناسب، می‌توان ارتباطات مؤثرتری برقرار کرد و از مزایای آن بهره‌مند شد.

دوستان خوبم در این مقاله یاد گرفتیم که ارتباطات چیست. ارتباطات، شامل مجموعه ای از زبان کلامی و زبان غیر کلامی است.

دوستان عزیزم مرا در اینستاگرام فالو کنید تا از مطالب آموزشی مفید در زمینه ی مهارت های ارتباطی،بهره مند شوید. جهت فالو کردن، روی لینک زیر بزنید:

اینستاگرام من